Ubóstwo i propaganda sukcesu - dwa światy górników

Nietypowa promocja w wałbrzyskim Książu. Dzisiaj po godz. 17.00 książkę wydaną przez swojego pradziadka będzie podpisywał Bolko von Hochberg. Książka to reprint broszury, który rodzina Hochbergów wypuściła w 1904 roku specjalnie na wystawę światową w St. Louis. Opisywała w niej dolnośląskie kopalnie, a przede wszystkim rozwiązanie socjalne dla górników.

Mateusz Mykytyszyn z Fundacji im. Księżnej Daisy mówi, że było ich bardzo wiele:

Oryginalne wydanie broszury jest praktycznie nieosiągalne na rynku. Wznowienie po 111 latach jest dostępne w trzech językach.

Pozycja „Instytucje dla dobra górników Kopalń Książańskich Jego Wysokości, Księcia von Pless w Wałbrzychu na Śląsku” została wydana w 1904 roku, specjalnie na wystawę światową w St. Louis. Hochbergowie prezentowali w nich swoje kopalnie oraz rozwiązania socjalne skierowane do górników. Głównym autorem broszury był dyrektor generalny dóbr książęcych na Dolnym Śląsku, dr Paul Ritter. Dzisiaj otrzymanie oryginalnego wydawnictwa jest praktycznie niemożliwe w Europie, w Stanach Zjednoczonych znajdują się jedynie dwa egzemplarze.

Ale... to tylko jedna z wersji ówczesnej historii górniczego zagłębia. Drugą, tę mroczną można oglądać m.in. na archiwalnym filmie z 1929 roku zatytułowanym "Głód w Wałbrzychu":

Fragment broszury:

„Warunki pracy:
Książańskie kopalnie są wiodącymi wśród zakładów przemysłu wałbrzyskiego. Obejmują powierzchnię około 5,5 milionów metrów kwadratowych. Jest to 9. część ogólnej książęcej posiadłości kopalnianej. Pokłady wałbrzyskiego węgla pochodzą z górnego karbonu. Z 19 pokładów tego ciągu wydobywczego, 14 książańskich dzieli się na 5 pokładów pochyłych i na 9 poziomych.

Są to 4 kopalnie:

1. Hans Heinrich (po wojnie szyb Jan kopalni „Thorez”)
2. Bahnschacht mit Koksanstalt (po wojnie szyb „Bolesław Chrobry” KWK Wałbrzych)
3. Hermannschacht
4. Idaschacht (po wojnie szyb Zofia kopalni „Mieszko”)

Dwie pierwsze z wymienionych kopalń mają połączenie z Górską Koleją Śląską. Natomiast dwie następne takowego nie mają, gdyż już istniały przed budową sieci kolejowej. Główny pokład wydobywczy leży 260 metrów pod Kopalnią Hans Heinrich i 300 metrów pod Bahnschacht.

Domy mieszkalne:
Książańskie kopalnie posiadają w samym Wałbrzychu 50 domów mieszkalnych, a w okolicznych miejscowościach Wałbrzycha 20 domów mieszkalnych. W sumie 70 domów z 536 mieszkaniami rodzinnymi. Z całej załogi liczącej 4900 osób, jest 3000 pracowników żonatych i prowadzących samodzielne gospodarstwo domowe; 18% załogi prowadzących samodzielne gospodarstwo domowe mieszka w mieszkaniach zakładowych.

Domy mieszkalne są po części zakupione albo nowo wybudowane. Przy górzystym terenie i braku odpowiednich miejsc nadających się do zabudowy z powodu szkód górniczych budowano przeważnie trzypiętrowe domy mieszkalne dla 14 rodzin. Stare zakupione domy znajdują się pojedynczo w poszczególnych miejscowościach. Zakładowe domy mieszkalne zgrupowano w osiedlach.
Kluby dla robotników i urzędników:

Dla rozrywki i wypoczynku ogółu pracowników na terenie Książańskim wzniesiono dwa budynki, tak zwane kasyna, w których znajdują się pomieszczenia klubowe. Za umiarkowaną cenę podawane są tam dobre napoje i smaczne jedzenie. Kasyno Nr 1 przylega do Domu Towarowego i ma dużą salę ze sceną teatralną. Odbywają się tam uroczystości Towarzystw Książańskich, koncerty , przedstawienia teatralne i potańcówki jak również co trzy lata powtarzające się „Bale Rębaczy”.