Wrocławianie budują gigalaser

Inżynierowie i badacze z Wrocławia uruchomili linię kriogeniczną, która umożliwi testy potężnego lasera.

XFEL (X-ray Free Elektron Laser) to jedna z największych instalacji badawczych na świecie. Powstaje w ośrodku naukowym DESY w Hamburgu. Dzięki nim można będzie prowadzić badania w temperaturach bliskich zeru absolutnemu.

W tunelach o łącznej długości 5,8 kilometra zainstalowana zostanie specjalistyczna aparatura – część akceleratorowa, umożliwiająca przyspieszanie elektronów oraz optyczna do eksperymentów naukowych.

Polscy naukowcy i technicy uczestniczą m.in. w budowie podziemnego akceleratora liniowego o długości 1600 metrów, który wykorzystywać będzie zaawansowaną nadprzewodzącą technologię RF (radio frequency). Dzięki niej możliwe jest "przyspieszanie dużej ilości paczek elektronowych w trakcie trwania jednego impulsu i uzyskiwanie stabilnej wiązki elektronowej o wysokiej jakości" - informuje Narodowe Centrum Badań Jądrowych.

Koszt całego projektu opiewa na ponad 1 miliard euro. Wkład Polski wynosi 28,8 milionów euro. Z kolei część, którą wykonała Politechnika Wrocławska to ok. 2,5 miliona euro.

Lasery na swobodnych elektronach wpłyną na rozwój wielu dziedzin nauki takich jak fizyka materii skondensowanej, nauki materiałowe, chemia, biochemia, biologia i medycyna.

"Politechnika Wrocławska w roku 2007 zadeklarowała chęć zaprojektowania instalacji kriogenicznej, służącej do testowania wnęk rezonansowych, a następnie wzięła na siebie odpowiedzialność za prawidłowe wykonanie tej instalacji – mówi prof. Maciej Chorowski, dziekan Wydziału Mechaniczno-Energetycznego Politechniki Wrocławskiej" - czytamy w serwisie Newseria.pl.

- Konstrukcja lasera XFEL, to obok prac badawczych realizowanych w laboratoriach CERN pod Genewą, najpoważniejszy dziś projekt naukowy, w którym uczestniczą Polacy – podkreśla minister nauki i szkolnictwa wyższego, prof. Barbara Kudrycka. - Polska zainwestowała w ten przełomowy projekt naukowy blisko 29 mln euro, ale ten wkład przekazaliśmy przede wszystkim w postaci urządzeń badawczych oraz autorskich koncepcji, wypracowanych przez naukowców i inżynierów z 18 instytucji naukowych. Co ważniejsze, udział w tym projekcie pociągnie za sobą w najbliższym czasie atrakcyjne kontrakty i zlecenia dla przemysłu i ośrodków badawczych – podkreśla minister.

Budowa lasera zakończy się w 2015 roku. Urządzenie będzie generowało 27 tysięcy razy na sekundę ultrakrótkie impulsy światła laserowego, o natężeniu miliardy razy przewyższającym intensywność wiązek emitowanych przez najlepsze konwencjonalne źródła promieniowania rentgenowskiego.

źródła: Narodowe Centrum Badań Jądrowych, Newseria.pl