Zawał mięśnia sercowego

Jest Ordynatorką Oddziału Kardiologicznego Dolnośląskiego Szpitala Specjalistycznego im. T. Marciniaka we Wrocławiu. Mówiła o zawałach...

Co  powinien wiedzieć pacjent ?

W Polsce choroby sercowo-naczyniowe są najczęstszą przyczyną śmiertelności , częściej zgony występują z przyczyn sercowo-naczyniowych niż z powodu chorób nowotworowych . Zawał mięśnia  serca może być pierwszą manifestacją choroby niedokrwiennej serca . W ostatnim okresie dokonał się duży postęp w leczeniu choroby niedokrwiennej serca , ale prognozowanie  w zawale serca zależy od czasu jaki upłynął  od początku bólu zawałowego od tzn.  czasu  trwania niedokrwienia mięśnia serca do momentu podjęcia leczenia.

Co oznacza tzw.„złota godzina”  w zawale serca?

W  czasie pierwszych godzin od zamknięcia tętnicy wieńcowej przez skrzeplinę dochodzi do niedokrwienia mięśnia serca , do martwicy  w obszarze zaopatrywanym przez tą tętnicę. Im wcześniej podejmiemy  leczenie zawału mięśnia serca tym większy obszar możemy uratować, a zatem zapobiec powikłaniom zawału.  Jeśli dokona się duży obszar martwicy w konsekwencji rozwinie się w późniejszym okresie niewydolność serca .
W pierwszych godzinach zawału serca  dochodzi często do groźnych dla życia zaburzeń rytmu serca i nagłych zgonów tzw. zgony przedszpitalne (zanim pacjent dotrze do szpitala ), dlatego tak ważna jest decyzja pacjenta o wezwaniu karetki Pogotowia Ratunkowego.

Kiedy pacjent powinien wezwać karetkę Pogotowia?

Ważne znaczenie ma rozpoznanie bólu zawałowego. To  nie jest „zwykłe” kłucie  w klatce piersiowej, to jest  silny ból za mostkiem z promieniowaniem do lewej kończyny górnej lub do żuchwy, mogą towarzyszyć mu  nudności, wymioty, chory jest przestraszony, ma uczucie lęku.
Jeśli ból  za mostkiem trwa kilka minut i nie ustępuje  należy natychmiast wezwać karetkę Pogotowia . Chorzy zwykle zwlekają z tą decyzją , leczą się sami biorą leki na dyspepsję. bóle kręgosłupa .
Z polskiego rejestru Ostrych Zespołów Wieńcowych wynika , że czas jaki upływa od bólu zawałowego do przyjęcia do szpitala wynosi od 2 do 12 godz, średnio 4-5 godz. Skrócenie tego czasu zależy także  od samego pacjenta, zależy od czasu w jakim wezwie karetkę .

Jak współcześnie leczymy zawał serca?

W ostatnich latach dokonał się ogromny postęp w leczeniu zawału mięśnia serca. W latach 90 stosowaliśmy środki farmakologiczne do rozpuszczania skrzepliny, która zamykała naczynie wieńcowe tzw. leczenie fibrynolityczne (skuteczność otwarcia  tętnicy odpowiedzialnej za zawał wynosiła  50-60%). W ostatniej dekadzie  wprowadzono mechaniczne otwieranie naczyń wieńcowych tzw. zabiegi kardiologii  interwencyjnej  tzw. pierwotna angioplastyka wieńcowa, u około 95 % udaje się udrożnić tętnicę wieńcową .

W Polsce funkcjonuje program leczenia OSTRYCH ZESPOŁÓW WIEŃCOWYCH. Pełnione są dyżury  dla leczenia zawału serca w specjalistycznych ośrodkach kardiologicznych, między innymi w  Dolnośląskim Szpitalu Specjalistycznym im. T. Marciniaka we Wrocławiu.  Oddział Kardiologiczny pełni  codziennie 24 godz. dyżur dla leczenia zawału serca i lekarze kardiolodzy interwencyjni otwierają tętnicę wieńcową odpowiedzialną za zawał serca przy pomocy cewnika  z balonem, bez otwierania klatki piersiowej ( przezskórna angioplastyka wieńcowa ) wszczepiają stent (siateczkę) dla zachowania  drożności naczynia .

W jakim wieku chorujemy na zawał serca , czy młode osoby  też chorują na zawał?

Na zawał serca narażeni są mężczyźni w wieku 45-60 lat oraz kobiety po 55 roku życia , zatem  mężczyźni w okresie swojej największej aktywności twórczej, a kobiety w okresie około menopauzalnym. Kobiety chorują na choroby sercowo-naczyniowe 10 lat później, bo chronione są hormonami.
Niestety coraz częściej do szpitali trafiają z zawałem serca młode osoby poniżej 45 roku życia z powodu nikotyny, otyłości , na skutek złego stylu żywienia  („fast foody „ które powodują podwyższony  poziom cholesterolu !). Siedzący tryb życia, godziny przed komputerem , brak aktywności fizycznej - TO MUSIMY ZMIENIĆ !!

Czy  kobiety są narażone na zawał  serca tak samo  jak  mężczyźni?

Tak , przez wiele lat ten  problem był niedoceniany. Uważano, że choroba niedokrwienna serca to choroba mężczyzn, dziś wiadomo z raportów Światowej Organizacji Zdrowia WHO, że to kobiety częściej umierają z powodu chorób sercowo-naczyniowych  niż mężczyźni, częściej niż z powodu chorób nowotworowych.  Należy edukować kobiety  i uświadamiać im, jak groźne są choroby serca i naczyń. Choroba niedokrwienna u kobiet może inaczej się objawiać, bóle serca mogą być nietypowe: przy dyskomforcie w klatce piersiowej, nudnościach i wymiotach należy zgłosić się do lekarza rodzinnego . U kobiet ryzyko chorób sercowo –naczyniowych  często jest  niedoszacowane, wiele dolegliwości traktuje się  jako  nerwicę, kobiety są rzadziej  diagnozowane i mniej agresywnie leczone.

Jak zmniejszyć ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną serca?  Zmienić styl życia!

prof. dr med. Krystyna Łoboz-Grudzień, Ordynator Oddziału Kardiologicznego w Dolnośląskim Szpitalu Specjalistycznym im. T. Marciniaka we Wrocławiu.