Zamek Książ i 1500 nieznanych dotąd zdjęć [ZOBACZ]

Michał Wyszowski | Utworzono: 2016-03-25 10:32 | Zmodyfikowano: 2016-03-25 12:29
Zamek Książ i 1500 nieznanych dotąd zdjęć [ZOBACZ] - Hrabia Alexander von Hochberg i Louis Hardouin (fot. Louis Hardouin)
Hrabia Alexander von Hochberg i Louis Hardouin (fot. Louis Hardouin)

Mają 100 lat! W kanadyjskiej piwnicy przechowała je wnuczka kucharza-fotografa z zamku Książ. Reporter Radia Wrocław, Michał Wyszowski brał udział w wyprawie do Kanady, skąd właśnie przyjechały do Wałbrzycha. Przeczytajcie jego niezwykłą relację.

POSŁUCHAJ: Krzysztof Urbański, prezes zamku Książ w Rozmowie Dnia Radia Wrocław

Lata 1910-1920

Przestronny, schludny domek na przedmieściach Burlington. To tutaj - w piwnicy i w gabinecie - kilkadziesiąt lat przeleżała największa kolekcja zdjęć Książa w historii. W dużych albumach, ale przede wszystkim na szklanych negatywach, starannie ułożonych w bordowych kasetkach. Jest ich 41, łącznie ponad osiemset ujęć zamku z początku XX wieku. Obok stoi stylowy, równie stary stereoskop. Po włożeniu negatywu można uzyskać efekt trójwymiaru. Magia!

Budynek bramy w kolorze

- Dla mnie i dla mojego kuzyna Davida od najmłodszych lat to była niesamowita frajda oglądać te zdjęcia. Babcia opowiadała nam, kim byli ludzie z fotografii. To była telewizja naszego dzieciństwa – mówi Jean Wessel, właścicielka kolekcji. - Kiedy byłam dzieckiem myślałam, że zamek jest zamkiem z bajki, a księżna księżniczką z bajki. Z upływem lat poznałam historię i dowiedziałam się, że nie jest to bajka tylko życie i że to wydarzyło się naprawdę, a postacie były normalnymi ludźmi – dodaje.

POSŁUCHAJCIE REPORTAŻU MICHAŁA WYSZOWSKIEGO:

Kominek w Sali Maksymiliana

Z młodymi Hochbergami biegał po lasach
Jean to naprawdę żwawa 80-latka. Urodziła się w Londynie i tam spędziła młodość. Mówi z pięknym brytyjskim akcentem i wciąż czaruje nas anegdotami. O samych zdjęciach może mówić godzinami. O zamku, o dziadku, który był nadwornym kucharzem, ale także fotografem Książa, o księżnej Daisy, o swoim ojcu, który z „młodymi Hochbergami” biegał po lasach w okolicach Wałbrzycha. Choć to kanadyjska prowincja, dzięki jej opowieściom dystans do zamku wydaje się minimalny.

Fasada południowa zamku (zdjęcie z 1910 roku)

- Czy mój dziadek był bardziej kucharzem czy fotografem? To bardzo trudne pytanie. Był i jednym i drugim. Z zawodu był kucharzem, ale jego największa pasją była fotografia – mówi Jean. Przekonujemy się o tym na każdym kroku.

PRZECZYTAJ: Kim był Louis Hardouin - autor niezwykłych zdjęć z zamku Książ?

Zaginiona rzeźba, biżuteria Daisy i szaleństwa na sankach
Do Kanady docieram z prezesem zamku, Krzysztofem Urbańskim oraz szefem fundacji Księżnej Daisy von Pless, Mateuszem Mykytyszynem. Przez cztery dni skanujemy zdjęcia z albumów, szklane negatywy wieziemy do specjalistycznego sklepu. Materiału jest tak dużo, że część albumów po prostu fotografujemy. Zwłaszcza, że gospodyni, wciąż donosi kolejne, związane z Książem „skarby”. A to listy, a to zamkowe dokumenty lub jadłospisy. W okolicach 1500 zdjęć właściwie przestajemy je liczyć.

Przebudowa zamku Książ

- Niesamowita kolekcja. Po wielokroć przekraczająca nasze oczekiwania i dające ogromne możliwości - przyznaje Krzysztof Urbański.

Zwłaszcza, że jakość zdjęć skanowanych ze szklanych negatywów jest bardzo dobra. Powiększając po wielokroć można zobaczyć wzór obicia foteli czy tytuły książek w bibliotece. Wiele ujęć jest po prostu sensacyjnych. Udaje się zlokalizować zaginioną rzeźbę z dziedzińca zamku, prześledzić przebudowę obiektu, a nawet dostrzec biżuterię Faberge na stole w leśnym domku Daisy, Ma Fantaisie. Zdjęcia zamkowej służby przeplatają się z wielkimi ówczesnego świata, szaleństwa na sankach z polowaniami itd.

Jeden z synów kucharza w Sali Maksymiliana

Po lewej Salon Biały. Na zdjęciu z prawej obrazy, które obecnie prezentowane są
na wystawie „Metamorfozy”

- Warto podkreślić, że to nie tylko Książ. Rodzina książęca sporo podróżowała, a wraz z nimi także fotograf. Są oczywiście zdjęcia Pszczyny, Promnice, ale także dalsze, międzynarodowe wojaże. Berlin, południe Francji, Wenecja, Kraków, Mediolan, Szwajcaria, wszystko z początku XX wieku – wylicza Mateusz Mykytyszn.

Wnętrze Ma Fantasie, na stole kolekcja miniatur Faberge

Miła polska inwazja, na którą po prostu czekała
W domu Jean Wessel spędzamy cztery, pełne pracy dni. Wpada jej sąsiadka Audrey, również „zarażona” miłością do Książa, świeżo po lekturze amerykańskiego wydania pamiętników Daisy. Przyjeżdża rodzina gospodyni, która z ciekawością przygląda się trójce mężczyzn ze skanerem okupującym salon seniorki rodu. Ona sama ze śmiechem nazywa nas „miłą polską inwazją”. Przyznaje, że po prostu na nas czekała.

Kilka lat temu wysłała do Książa album z niewielką liczbą zdjęć. To był pierwszy krok, zachęcenie. W styczniu odnaleźliśmy jej numer telefonu i po prostu zadzwoniliśmy. Na odpowiedź czekaliśmy... dwa tygodnie. Jean powiedziała krótko: Przyjeżdżajcie.

Jean Wessel pokazuje nam negatywy

- Chciałabym, aby przyszłe pokolenia mogły zobaczyć te zdjęcia, żeby stały się częścią historii. Taką, którą można zobaczyć i się nią cieszyć. To ważne, żeby dziadek wiedział, że nie robił tego po nic – podkreśla.

W ten sposób historia zatoczyła koło. Zdjęcia, które najpierw wyjechały z Książa do Londynu, a potem do Kanady, teraz wróciły do Wałbrzycha. I po prostu zostaną pokazane. Na pewno na wystawie (prawdopodobnie jesienią), na pewno w albumie, może w kilku albumach. Pierwszy krok to ich dokładne opisanie. Potem fotografie trafią do powstającej powoli biblioteki i archiwum zamku Książ w Wałbrzychu.

Audycja pod patronatem Marszałka Województwa Dolnośląskiego,
dofinansowana z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego

Reklama

Komentarze (52)
Dodając komentarz do artykułu akceptujesz regulamin strony.
Radio Wrocław nie odpowiada za treść komentarzy.
~Krajan0707072021-05-25 21:36:41 z adresu IP: (62.141.xxx.xxx)
Wszystko fajno wystawa zdjec tez juz jest w powiekszeniach itp itd ale jedno co zastanawia to PAN i zekomy brak dostepu do poszczegolnych podziemii dlaczego wiadomooo????
~jama_662019-05-17 08:29:46 z adresu IP: (188.147.xxx.xxx)
jak na 1500 zdjec to troszke malo pokazujecie
~Shaitis2018-01-29 17:14:50 z adresu IP: (185.197.xxx.xxx)
~DanielNowakowski2016-12-05 20:36:21 z adresu IP: (94.254.xxx.xxx)
Kocham to miejsce !!! Zamek Książ !!! Często uciekałem tam na wagary ze szkoły :-) Od dzieciństwa było to dla mnie miejsce magiczne urocze i jakieś takie osobiste szczegulnie park wokół zamku. Nawet nie wyobrażałem sobie że kiedyś będzie o tym miejscu tak głośno na całym świecie i że to tak historyczne i tajemnicze miejsce.
~Zbigniew2018-04-01 15:33:23 z adresu IP: (188.146.xxx.xxx)
Mieszkam w Bielsku Białej, urodziłem się w Świebodzicach, też chodziłem na wagary na zamek i jego okolice, również kocham to miejsce, pozdrawiam
~Waldomora2016-04-10 09:07:52 z adresu IP: (188.33.xxx.xxx)
Louis Hardouin. Wspaniały fotograf... Wzruszające. Dziękuję Pani Jean Wessel...
~heniek2016-03-29 20:23:47 z adresu IP: (46.165.xxx.xxx)
piękne zdjęcia
~adama2016-03-29 07:45:41 z adresu IP: (89.76.xxx.xxx)
coraz lepiej rozumiem pasję członków Stowarzyszenia " Sudety" , pozdrawiam...
~Komentarz został usunięty2016-03-28 00:11:37 z adresu IP: (109.236.xxx.xxx)
Komentarz został usunięty
~Wszystkie zdjęcia2016-03-27 18:40:20 z adresu IP: (178.235.xxx.xxx)
ekipa z Książa mogłaby opublikować w galerii internetowej, w dobrej jakości. Zdjęcia stereo można przetworzyć do współczesnych wyświetlaczy 3D. Koszty są znikome w porównaniu do wartości historycznej i faktograficznej.
~Wałbrzyszanka2016-05-07 22:07:09 z adresu IP: (37.190.xxx.xxx)
Uważam również , że zdjęcia winny być udostępnione na zamku w jego wnętrzach.
~mario2016-04-09 14:17:14 z adresu IP: (94.254.xxx.xxx)
Zdjecia powinno sie móc zobaczyc tylko na zamku. Koszty musza sie zwrucic a i zamek utrzymac.
~Zielonogórzanka2016-03-26 12:06:07 z adresu IP: (62.182.xxx.xxx)
Wspaniała kolekcja!!! Fantastyczny kawałek historii ujrzał światło dzienne. Zazdroszczę takiego "odkrycia"!!!
~Malarz sztalugowy2016-03-25 19:50:30 z adresu IP: (88.220.xxx.xxx)
Szacunek, zdjęcia cenniejsze niż złoto.
~czeslaw2017-03-22 13:54:45 z adresu IP: (155.133.xxx.xxx)
dokladnieco nam po zlocie wszyscy wiedza jak wyglada a zdjecia...zawsze fascynuja przeciez to historia ktora dziala sie naprawde ,tak bardzo chce zobaczyc zdjecia musze sie tam wybrac!!!!
~również ŚWIEBODZICZANIN2016-03-25 11:26:28 z adresu IP: (78.8.xxx.xxx)
MYŚLELI IŻ, WRÓCĄ? NIESTETY STAŁO SIĘ INACZEJ!
~ceno2016-03-25 09:15:46 z adresu IP: (83.29.xxx.xxx)
coś pieknego,kawał dobrej historii
~Komentarz został usunięty2016-03-24 22:09:51 z adresu IP: (109.78.xxx.xxx)
Komentarz został usunięty
~valerrr2016-03-24 19:21:51 z adresu IP: (91.150.xxx.xxx)
Przypominanie niemieckiej historii.
~Ewa2017-02-02 13:38:42 z adresu IP: (80.218.xxx.xxx)
Chyba nie znasz historii księżnej Daisy i Jej synów, warto sie z nimi zapoznać, bo to także kawałek historii Polski
~TAURUS2016-04-01 12:58:01 z adresu IP: (213.195.xxx.xxx)
Do Adama. Co po komuchach zostało. Mój Boże choćby ty.
~adama2016-03-29 07:52:31 z adresu IP: (89.76.xxx.xxx)
"Historia" jest i zostanie Historią, a jaki ślad hisyoryczny został po "komuchach" ??? Może jednak troszkę więcej szacunku ? Pozdrawiam.
~kok2016-03-24 18:45:38 z adresu IP: (66.102.xxx.xxx)
Szacunek dla waszej pracy
~Świebodziczanin2016-03-24 18:19:32 z adresu IP: (159.205.xxx.xxx)
Panowie jesteście po prostu Wielcy...
~admys2016-03-24 16:43:25 z adresu IP: (212.87.xxx.xxx)
Z tego, co widać na zdjęciu 17, to są to stereoskopowe (3D) pozytywy (nie negatywy), używane w fotoplastykonach lub indywidualnie do oglądania przez specjalny binokular.
~wesoły Hanysek2016-03-24 15:56:15 z adresu IP: (87.205.xxx.xxx)
nie rozumiem o co chodzi i dlaczego się tak ekscytujecie? na zjemljach trofiejnych teraz chadziajki mieszkajo, takie z łukrainy. Co wam jakieś zdjęcia, albo insze historyje? Przecież to wszystko Nyjemce. Łoj toj, łplaboga. przecież przybysze zza Buga nie takie pałace puszczali z dymem i równali z ziemią. A teraz nagle się ekscytujecie zdjęciami sprzed 100 lat? Tego Śląska już nie ma, został eksterminowany. Jakieś nędzne resztki zostały jeszcze u nas na Górnym Śląsku. Bo tu jeszcze mieszkają Ślązacy, którzy chcą to uratować. A cała reszta to już zaginiona cywilizacja. tak jak cywilizacja Majów czy Azteków w Ameryce płd. Sumienie was boli i chcecie zobaczyć jak kiedyś wyglądało? Ano wspaniale wyglądało, dopóki was tu nie było.
~Shaitis2018-01-29 17:31:55 z adresu IP: (185.197.xxx.xxx)
To historia
~d.ś.2017-11-13 16:33:57 z adresu IP: (37.128.xxx.xxx)
Czy ty hanysku czasami nie jesteś z pis-u ,że tak wszystko uogólniasz ?.Mnie sumienie nie boli,ja się tu urodziłam , wychowałam .Moi rodzice kupili tu dom z gospodarstwem i przyjmowali zawsze życzliwie jego przedwojennych włascicieli.
~tade 2016-09-09 08:18:18 z adresu IP: (37.47.xxx.xxx)
Przestań bełkotac pajacu.
~ni kto2016-08-23 22:40:13 z adresu IP: (79.186.xxx.xxx)
Ty masz w sumie rację , mimo że piszesz z sakazmem.
~Brunner2016-03-25 12:08:44 z adresu IP: (78.8.xxx.xxx)
Ten wesoły ciul to odkryta opcja niemiecka.
~elejson2016-03-25 10:32:30 z adresu IP: (37.152.xxx.xxx)
gdzie się leczysz?
~Zbużanka2016-03-25 10:04:44 z adresu IP: (89.77.xxx.xxx)
Wesoły Hanysku, goły mniemam i zubożały! Sumienie bolałoby mojego dziadka gdyby zajął poniemiecki dom, gospodarkę, a jednak nie chciał tego. Wysiał z rodziną, w miasteczku nieopodal granicy wschodniej, z nadzieją, że powróci do ojcowizny i zrabowanego mienia... tak, tak w imię wolnej Polski... Wysiadł z przydziałem w ręku, który porwał i wyrzucił, bo tenże opiewał włości: domi i mienie cudze... po Ukraińcach. Tak się kaszle... cudzego nie wziął... a ja mówię tak " szkłem dupy nie podtarł". Resztę sobie sam dopowiedz. Zaś co do kraju, ojczyzny, wolności,...i oczywiście Polskę mam na myśli, hm... to rodzice, dziadkowie też walczyli,... mniemam. Bo moi tak i mam się czym pochwalić. Pozdrawiam :-)
~ceno2016-03-25 09:17:49 z adresu IP: (83.29.xxx.xxx)
świeta racja,wesoły hanysek
~wesoły Hanysek2016-03-24 19:37:48 z adresu IP: (87.205.xxx.xxx)
łojtoj. Łolaboga... Kargul, a świnie ty wydoił?
~Trance2016-03-24 17:05:34 z adresu IP: (78.10.xxx.xxx)
Jesteś marnym ignorantem.Tyle moge powiedzieć. Amen.
~lola2016-03-24 15:23:20 z adresu IP: (194.181.xxx.xxx)
no. I takim rzeczami powinni się zajmować dziennikarze. Gratuluję Panie Michale.
~Udostepnijcie te fotki 2016-03-24 14:27:06 z adresu IP: (89.231.xxx.xxx)
w internecie za darmo
~Przewodnik ZD2016-03-24 14:13:14 z adresu IP: (178.37.xxx.xxx)
Te zdjęcia to jeden wielki pikuś z porównaniem z tym co znajduje się od mniej więcej 65 kilometra kolejowego aż pod niemal zamek Książ. Niestety puki biurokracja kolejowa będzie skutecznie blokować w odkopaniu tego odkrycia nikt się o tym nie dowie, przynajmniej przez kilkanaście kolejnych lat. Przepraszam powiedziałem nikt a to było słowo użyte dość błędnie, bo co niektórzy o tym co jest w środku doskonale wiedzą ale będą bardzo skutecznie tego w odkryciu blokować. I powiem że przez opieszałość urzędników kolejowych, im się to nawet udaje i pomału to co na dole cenne w niedługim czasie zniknie. A Wałbrzych zamiast zostać światową perełką w odwiedzin turystów, to zostanie ale z nocnikiem w ręku.....
~Maciek 2016-04-10 09:54:08 z adresu IP: (94.234.xxx.xxx)
Nic tam niema .
~Grażyna2016-03-24 21:27:40 z adresu IP: (87.205.xxx.xxx)
póki mowa o ręce i nocniku to w tym znaczeniu, w którym zostało to użyte, to jest to zwykle ręka w nocniku a nie odwrotnie
~Katiola2016-03-24 12:28:22 z adresu IP: (37.47.xxx.xxx)
Boże jakie piękne te zdjęcia, wzruszyłam się... Serdeczne podziękowania dla wszystkich uczestników tego przedsięwzięcia o wielkich sercach, jest to kawał ocalonej historii, bezcennej dla ludzi takich jak ja, ceniących przeszłość z duszą, ponad podziałami politycznymi. Na pewno runę do Książa na pierwszą wystawę.
~Piotr2016-03-24 12:06:28 z adresu IP: (91.200.xxx.xxx)
Zmieńcie skrypt tej galerii bo można dostać nerwicy podczas przeglądania zdjęć za jej pomocą.
~kasia622016-03-24 11:19:08 z adresu IP: (79.187.xxx.xxx)
Piękna historia.To są moje strony,ponieważ mieszkałam koło Strzegomia. Pierwsza myśl jaka przyszła mi po obejrzeniu tych kilku zdjęć a zarazem prośba, aby te fotografie były udostępnione zwiedzającym, przypisane do poszczególnych sal i pomieszczeń i można byłoby obejrzeć je w samym zamku, choć na chwilę wyobrazić sobie te wspaniałości. Pozdrawiam wszystkich bardzo świątecznie , wiosennie:)
~Satyron2017-02-28 23:56:59 z adresu IP: (88.168.xxx.xxx)
Pani Katarzyno musi Pani tez wiedziec ze niedaleko Pani miejsca zamieszkania miala miejsce wielka bitwa prusko -austriacka 4 llipca 1745 Hohenfriedeberg ( Dobromierz)
~danuta13102016-03-24 10:48:52 z adresu IP: (84.10.xxx.xxx)
Coś wspaniałego, jakość rewelacyjna.Kawał historii.
~eliza2016-03-24 10:45:14 z adresu IP: (87.105.xxx.xxx)
Fantastyczne !!! . Coś niesamowitego .Oglądam tylko mały fragment całości a dreszcz emocji i łzy wzruszenia same wciskają się do oczu . Wyobrażam sobie jakie emocje muszą towarzyszyć osobom bezpośrednio zaangażowanym .Chyba nie do opisania . GRATULACJE ogromne i wielkie wielkie podziękowania Pani JEAN WESSEL za przekazanie nam takiej historii oraz podzielenie się własną wiedzą i opowieściami tak niby zwykłymi a jednocześnie z nutką bajkowej fantastyki ,którą co by nie mówić większość ludzi uwielbia . A tu słowo na żywo przekazane . REWELACJA !!! .
~xyz2016-03-24 10:40:52 z adresu IP: (83.7.xxx.xxx)
Szczerze gratuluję !!! To wspaniały nabytek, bezcenny dokument. Należy przedsięwziąć wszelkie starania by całość tych zbiorów trafiła na zamek Książ i została zdeponowana jako wartość muzealna, nawet jak będzie to wymagało nieprzewidzianych kosztów. To jest nie tylko wspaniały dokument z fragmentu dziejów zamku, ale także ważny dokument z historii fotografii. Czyli 2 w 1 :-)
~sylvia2016-03-24 10:02:46 z adresu IP: (46.170.xxx.xxx)
Książ był piękny ale został okradziony i zdewastowany przez stacjonujące tam wojska. Najsmutniejsze jest to, że kiedyś było takich pięknych zamków w Polsce wiele...
~julek2016-04-09 13:02:18 z adresu IP: (78.9.xxx.xxx)
Najsmutniejsze jest to że w ostatnim dwudziestoleciu zostało doprowadzonych do ruiny dużo dolnośląskich pałaców i dworów.Taki okres bezhołowia,po zlikwidowanych PGR-ach,niby pod opieką ANR-u,a jakby niczyje,dewastowane przez każdego kto tylko sobie chciał.Również będące już w rękach nowych właścicieli,nietykane waliły/lą się w majestacie prawa.W necie jest mnóstwo zdjęć z różnych okresów,można sobie oglądać fazy destrukcji(ach,jakie piękne słowo !).
~julek2016-04-09 12:42:33 z adresu IP: (78.9.xxx.xxx)
Najsmutniejsze jest to że w ostatnim dwudziestoleciu zostało doprowadzonych do ruiny dużo dolnośląskich pałaców i dworów.Taki okres bezhołowia,po zlikwidowanych PGR-ach,niby pod opieką ANiMR-
~TAURUS2016-03-31 12:52:12 z adresu IP: (213.195.xxx.xxx)
Takie jest prawo wojny i zwycięzców. Po co się czaisz, napisz "ruskich".