Reaktywacja kultowego wrocławskiego zespołu

Zespół Crash powstał w 1976 roku we Wrocławiu. Grali nowoczesną muzykę fusion łączącą jazz i rock. Wystąpili na Międzynarodowym Festiwalu Jazzowym w San Sebastian i zdobyli tam pierwszą nagrodę, co okazało się furtką do koncertowania przed zachodnią publicznością i grupa zdobyła uznanie także poza granicami naszego kraju. O swojej historii w naszym programie opowiedzieli pianista Juliusz Mazur i Władysław Kwaśnicki - saksofonista:

W 84 zespół przestał istnieć, ale oto - niespodziewanie - powracają. Już dziś reaktywowany Crash zagra swój pierwszy oficjalny koncert we wrocławskim klubie Liverpool.

Oprócz Juliusza Mazura i Władysława Kwaśnickiego zagrają, Zbigniew Lewandowski, Robert Frey, Tomasz Grabowy i Jose Torres. Początek koncertu o godz. 20.00.

Pierwszy skład zespołu tworzyli:

• Zbigniew Czwojda – lider, trąbka
• Władysław Kwaśnicki – saksofon altowy
• Stanisław Zybowski – gitara
• Juliusz Mazur – fortepian
• Andrzej Pluszcz – gitara basowa
• Adam Bielawski – perkusja

Muzycy ci współpracowali dotychczas z takimi grupami, jak: Spisek Sześciu, Integracja, Jumbo Jazz Band czy Big Band "Wrocław".

W październiku 1976 roku grupa Crash zadebiutowała udanym występem na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Jazzowej Jazz Jamboree w Warszawie. Od tej pory zespół wielokrotnie występował na festiwalach jazzowych w Polsce (Kalisz, Kraków, Lublin, Warszawa, Wrocław), a także za granicą (San Sebastián w Hiszpanii, Dania, RFN, Szwecja).

W San Sebastián zdobył I nagrodę na II Międzynarodowym Festiwalu Jazzowym (w kategorii zespołów jazzu nowoczesnego), co stworzyło możliwość późniejszych wyjazdów formacji do Hiszpanii, a także wspólne występy, m.in. z Sonny Rollinsem. Grupa Crash uznana została przez redaktora naczelnego brytyjskiego pisma Melody Maker za najlepszą grupę jazz-rockową w Europie.

W 1977 roku miejsce Bielawskiego zajął Zbigniew Lewandowski, natomiast wiosną 1978 roku współpracę z grupą rozpoczęła wokalistka Grażyna Łobaszewska (ex-Ergo Band). W latach 1977-1978 i w 1981 zespół wystąpił w koncertach głównych na Jazz Jamboree z Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Bałtyckiej pod dyrekcją Tadeusza Chałaja. W 1979 roku odszedł jego założyciel.

W tym samym roku Crash wziął udział w nocnym koncercie Jazz by night, który odbył się 13 lipca 1979 roku, w ramach legendarnego I Muzycznego Campingu w Lubaniu, a także w drugiej edycji imprezy, w koncercie zatytułowanym JAZZ II, który odbył się 6 lipca 1980 roku.

Zespół wystąpił obok takich wykonawców jak, m.in. Kwartet Jana "Ptaszyna" Wróblewskiego, Krystyna Prońko, The Quartet (w składzie: Sławomir Kulpowicz, Tomasz Szukalski, Paweł Jarzębski, Janusz Stefański), Laboratorium, czy Breakwater.

W późniejszym okresie Z. Lewandowski został zastąpiony przez Wojciecha Morawskiego, którego z kolei zastąpił Marek Surzyn. Okresowo z zespołem współpracowali także perkusiści: Ryszard Kupidura (ex-Maanam) i José Torres. W 1984 roku grupa przestała istnieć.

Dyskografia - Albumy

• 1978 – Crash (MC, Wifon NK-529)
• 1979 – Senna opowieść Jana B. (LP, Muza SX-1782)
• 1982 - Everyday is a Trial (JA&RO 005), reedycja kompaktowa w 1996 roku
• 1983 – Live is brutal (MC, Rogot STC-1008)
• 1983 - Something Beautiful But Not Expensive (LP, Ja&Ro 4115)

Kompilacje

• 1977 – Jazz nad Odrą '77 – Laureaci (LP, PolJazz Z-SX-0648)
• 1978 – Opole'78 (MC, Wifon NK 507)
• 1980 – Bratislavské Džezové Dni 1978 (2 LP Opus 9115 0871 - 72)
• 1984 – Music from Poland '84 (LP, ZPR-001/2)
• 2002 – Jazz w Polsce - Antologia (6 CD, Polskie Radio PRCD 271-276)
• 2008 – Why not samba (LP i CD, Muza SX-4006/PNCD 1223)
• 2011 – Off season (CD, Muza PNCD 1337)

Single

• 1978 – Michałek / Pejzaże (SP, Tonpress S-137)
• 1983 – Needle of love / Trio (SP, JA&RO Records 354192)