Portret kobiety w ogniu ****** (RECENZJA)

Jan Pelczar, PP | Utworzono: 2019-10-17 17:40

„Portret kobiety w ogniu” to melodramat stworzony z niuansów i spojrzeń. Seans jak wizyta w sali z obrazami największych mistrzów malarstwa. To wcale nie wycieczka do muzeum, a coś potrzebnego i aktualnego. Jednym z największych paradoksów naszej epoki jest to, że żyjemy w kulturze obrazkowej, ale nie potrafimy patrzeć. Uczy się nas czytać i pisać, do wielu rzeczy zostajemy zaprogramowani, niewiele czasu poświęca się na analizowanie obrazów. W przestrzeni wizualnej większość z nas porusza się po omacku, jak analfabeci przekładający karty elementarza. Scrollowanie, swipowanie, lajkowanie i ocenianie przychodzi łatwo, ale zawieszenie się na dłużej, zgłębianie kadrów, zdjęć, portretów – to już nie nasza domena. Co prawda wciąż pękają w szwach takie miejsca jak Luwr, National Gallery, czy Rijksmuseum, ale zatrzymać się tam naprzeciw najwybitniejszych dzieł, także z powodu tłumu, nie sposób. I wtedy wchodzi do kin „Portret kobiety w ogniu” – cały na malarsko. Jest jak dwugodzinny seans pięknych obrazów, poruszających scen, zatrzymanych spojrzeń. Ta miłosna historia cała utkana jest z patrzenia, z podglądania, oceniania, zapamiętywania.

Oto w XVIII wiecznej Francji, na skalistą wyspę, przypływa malarka. Ma stworzyć tytułowy portret, uwiecznić arystokratkę, która nie godzi się na pozowanie. Pozostaje praca incognito, fałszywy pretekst do długich spotkań i wnikliwych spojrzeń, a potem szkicowanie i malowanie z pamięci. W takich warunkach, w świecie aranżowanych małżeństw i męskiej dominacji rodzi się niemożliwe do spełnienia uczucie. Malarkę gra Noémi Merlant, portretowaną jest Adele Haenel, obie sugestywne, choć stonowane. Kontrastują między sobą jakby zestawić brunetkę z całkiem współczesnych filmów Almodovara z blondynkami z kostiumowych dokonań Ivory’ego. Nagrodzony w Cannes za scenariusz film Céline Sciammy niby jest melodramatem jakich wiele, ale to tylko pierwsze wrażenie, to właśnie z pobieżnego, nieumiejętnego, współczesnego spojrzenia. Bo w głębi „Portret kobiety w ogniu” jest anatomią miłości, jakiej jeszcze na ekranie nie było. Uczucie między kobietami ma swoją dynamikę, rządzi się innymi prawami, a w tym kostiumie ożywa własną uniwersalnością po raz pierwszy. Nie jest jak na przykład „Carol” opowieścią osadzoną w grze uwodzenia, tu uczucie rodzi się równolegle z dziełem sztuki. Zauroczenie równa się objawieniu, muza dostaje równorzędne miejsce z artystką.

Nieobecność kobiet w historii sztuki staje się równoległym ważnym tematem filmu Sciammy, daje mu siłę manifestu, każe zrewidować pogląd, że jeśli czegoś w annałach nie ma, to znaczy, że tego nie było. Nie tylko miłość między portretującą i portretowaną była, a gdzieniegdzie wciąż jest, niemożliwa, także wymarzona kariera malarki i upragniona droga życiowa modelki. Sporo w ich zachowaniach dyskrecji, ale mają olbrzymią siłę oddziaływania na widza. „Cztery pory roku” Vivaldiego zostają zaś przez „Portret kobiety w ogniu” odczarowane i w połączeniu z sumą spojrzeń, istotą kina według Sciammy, tworzą przestrzeń do katharsis. Trzeba to tylko (i aż) zobaczyć.

Reklama

Komentarze (1)
Dodając komentarz do artykułu akceptujesz regulamin strony.
Radio Wrocław nie odpowiada za treść komentarzy.
~Oczarowana2019-10-31 02:19:25 z adresu IP: (85.255.xxx.xxx)
Film absolutnie magnetyzujacy. Zaden film nigdy tak mnie nie poruszyl. Jestem kilka dni po seansie, a ciagle mam go w glowie. Arcydzielo, do ktorego niewatpliwie jeszcze wielokrotnie bede wracala. Najpiekniej opowiedziana, pokazana historia milosci dwoch kobiet, jaka kiedykolwiek widzialam na ekranie (a widzialam niemal wszystkie). Majstersztyk! Cudo! Poza konkurencja! Chapeau bas!